Σημιώσεις γιά τίς ἐξετάσεις του Α΄ ἐξαμήνου

Ποιά ἡ ἔννοια τῆς δικαιοπραξίας;

Δικαιοπραξία εἶναι ἡ δήλωση βουλήσεως, πού εἶναι ἱκανή νά ἐπιφέρει ἔννομα ἀποτελέσματα, εἴτε ἠθελημένα εἶναι αὐτά εἴτε ἐπέρχονται κατ' εὐθεῖαν ἀπό τό Νόμο.

Ποιές εἶναι οἱ προϋποθέσεις κατάρτισης ἔγκυρης δικαιοπραξίας;

α. δικαιοπρακτική ἱκανότητα

β. δήλωση βούλησης

γ. συμφωνία δήλωσης καί βούλησης

δ. τήρηση τύπου (ὅπου ὁρίζεται ἀπό τό Νόμο)

ε. σύμφωνη μέ τό Νόμο δικαιοπραξία (σύννομο τῆς δικαιοπραξίας).

Πῶς προσδιορίζεται ἡ δικαιοπρακτική ἱκανότητα;

Μέ βάση τήν ὡριμότητα καί τήν πνευματική ὑγεία, (ὑπό προϋποθέσεις καί τήν σωματική, π. χ. τυφλότητα. Καί στίς δύο περιπτώσεις τῆς ἔλλεψης πνευματικῆς καί σωματικῆς ὑγείας ἀπαιτεῖται δικαστική ἀπόφαση, πού λαμβάνεται μέ τήν διαδικασία τῆς ἑκούσιας δικαιοδοσίας).

Ἡ ὡριμότητα προσδιορίζεται μέ βάση τό 18ο ἔτος τῆς ἡλικίας συμπληρωμένο ἀπό τό πρόσωπο πού δικαιοπρακτεῖ καί στή συνέχεια γιά νά μπορέσει νά δικαιοπρακτήσει ἔγκυρα θά πρέπει νά μήν ἔχει τεθεῖ ὑπό δικαστική συμπαράσταση. 

Γιά τίς διακρίσεις τῆς δικαστικῆς συμπαράστασης βλ. ἐκτενῶς τό σχετικό κεφάλαιο τοῦ συγγράμματός μου: 

Δρος Ν. Νικολάου Δημαρᾶ, 

Εἰσαγωγή στό Ἀστικό Δίκαιο, Ε΄ ἔκδοση, 2008.

Ποιά ἡ ἔννοια τῆς δικαστικῆς συμπαράστασης;
Ἔχει δοθεῖ ὡς θέμα ἐργασίας καί θά ἐξετασθεῖ καί γραπτῶς ἡ σχετική ὕλη, πού παρουσιάζει ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον κυρίως γιά τούς φοιτητές τοῦ Τμήματος Κοινωνικῆς Ἐργασίας. 
Ἡ σχετική βαθμολόγηση τῶν ἐργασιῶν θά ἀνακοινωθεῖ πρίν τίς τμηματικές ἐξετάσεις.

Ποιά διαφορά ὑπάρχει ἀνάμεσα στήν δικαιοπρακτική ἱκανότητα καί στήν ἱκανότητα δικαίου;

Δικαιοπρακτική ἱκανότητα ἔχουν μόνον ὅσοι εἶναι ὥριμοι καί ψυχικά-πνευματικά ὑγιεῖς, ἐνῶ ἱκανότητα δικαίου ἔχουν ὅλοι, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν ἡλικία ἤ τήν πνευματική καί ψυχική ὑγεία.

Ποιά ἡ ἔννοια τῆς ἱκανότητας δικαίου;

Ἱκανότητα δικαίου εἶναι ἡ ἱκανότητα νά εἶναι κάποιος πρόσωπο μέ τή νομική ἔννοια. Νά εἶναι δηλ. ὑποκείμενο δικαιωμάτων καί ὑποχρεώσεων. Τά πρόσωπα διακρίνονται σέ φυσικά καί νομικά.

Αρχή καί τέλος τοῦ φυσικοῦ προσώπου. 
Τό πρόσωπο ἀρχίζει νά ὑπάρχει μέ τήν γέννησή του καί παύει νά ὑπάρχει μέ τόν θάνατό του. Κατ' ἐξαίρεση θεωρεῖται ὡς πρόσωπο καί τό κυοφορούμενο ἀπό τήν στιγμή τῆς συλλήψεώς του, ὑπό τήν προϋπόθεση ὅτι θά τεχθεῖ ζῶν καί μόνον ὡς πρός τά εἰς αὐτό ἐπαγόμενα δικαιώματα.

Τό παιδί πού γεννιέται σέ νόμιμο γάμο, πέντε μῆνες μετά τόν θάνατο τοῦ πατέρα του, ἔχει δικαίωμα στή μεγάλη περιουσία του πατέρα του, πού δέν πρόλαβε νά ἀφήσει διαθήκη;

Ἐφ' ὅσον ἦταν κυοφορούμενο, θεωρεῖται ὡς πρόσωπο ἀπό τήν ἡμέρα τῆς συλλήψεώς του, ὑπό τήν προϋπόθεση ὅτι θά τεχθεῖ ζῶν. Ἄρα κληρονομεῖ καί τόν θανόντα ἀδιάθετο, (χωρίς νά ἀφήσει διαθήκη), πατέρα του, μόνον ὅμως τά περιουσιακά στοιχεῖα τῆς κληρονομιᾶς ἀπό τά ὁποῖα ἀποκτᾶ διακαιώματα.

Τί εἶναι ὁ ἀδικαιολόγητος πλουτισμός καί ποιές οἱ προϋποθέσεις κάτω ἀπό τίς ὁποῖες μπορεῖ κάποιος νά τόν ἀναζητήσει; 

Πῶς προστατεύεται ἡ προσωπικότητα καί πῶς ὁρίζεται;

Ποιές εἶναι οἱ προϋποθέσεις καταβολῆς ἀποζημιώσεως

Ποιά κατά τή γνώμη σας εἶναι ἡ ὀρθότερη θεωρία γιά νά αἰτιολογηθεῖ ἐπαρκῶς ὁ αἰτιώδης σύνδεσμος ἀνάμεσα στό ζημιογόνο γεγονός καί τήν ἐπελθοῦσα ζημία;  

Ἡ θεωρία τῆς πρόσφορης αἰτίας. 
Σύμφωνα μέ τήν θεωρία αὐτή, τότε ὑπάρχει αἰτιώδης σύνδεσμος ἀνάμεσα στό ζημιογόνο γεγονός καί τήν ἐπελθοῦσα ζημία, ὅταν τό ζημιογόνο γεγονός εἶναι πρόσφορο, δηλ. κατάλληλο, νά προκαλέσει τήν ζημία πού τελικά προκάλεσε, κατά τήν συνήθη καί ὁμαλή ἐξέλιξη τῶν πραγμάτων. Ὅταν δηλ. ἡ ζημία εἶναι ἀποτέλεσμα μιᾶς ἀλληλοδιαδόχου σειρᾶς γεγονότων, ὅπου δέν ὑπάρχει διακοπή καί σπάσιμο κανενός κρίκου τῆς ἁλυσίδας τῶν γεγονότων, πού θά ὁδηγοῦσαν σχεδόν πάντοτε στήν ἐπελθοῦσα ζημία.

Παράδειγμα: Ο τραυματισμός κάποιου ποπροσώπου Π σέ αὐτοκινητικό ἀτύχημα, πού ὑπαίτια προκάλεσε ἄλλος, ὁ Τ, λόγω ὑπερβολικῆς ταχύτητας, καταλήγει γιά τόν Π σέ γνωριμία  μέ τήν γιατρό Γ στό Νοσοκομεῖο, τήν ὁποία ἐρωτεύεται σφόδρα. Ἡ Γ τόν ὁδηγεῖ τόν στή συνέχεια σέ ἔξαλλη νυχτερινή ζωή καί στοιχήματα στό καζίνο τῆς Πάτρας, ὅπου χάνει ὅλη του τήν περιουσία.
Ὀφείλεται  ἄραγε ἀποζημίωση ἀπό τόν Τ καί γιά τήν ἀπώλεια ὅλης του τῆς περιουσίας, λόγω τῆς γνωριμίας του μέ τήν συγκεκριμένη γιατρό, τήν ὁποία δέν θά γνώριζε, ἄν δέν τόν τραυμάτιζε ὁ Τ;
 
 Ἀποζημίωση, βέβαια, θά  ὀφείλεται μόνον γιά τό ἀτύχημα, τόν τραυματισμό καί τήν ἀπώλεια κάποιοων ἡμερομισθίων, ἀλλά ὄχι καί γιατί ἔχασε ὅλη του τήν περιουσία στό καζίνο. 
Καθένας πού τραυματίζεται καί νοσηλεύεται σέ καποιο νοσηλευτικό ἵδρυμα, δέν γνωρίζεται μέ γιατρό, πού τήν ἐρωτεύεται καί παρασύρεται ἀλόγιστα σέ τυχερά παιχνίδια, καί μάλιστα αὐτό, κατά τήν συνήθη πορεία τῶν πραγμάτων, δέν ὁδηγεῖ, στό νά χάνει  κανείς ἀσυλόγιστα ὅλη του τήν περιουσία στοιχηματίζοντας. 
Δέν ὑπάρχει, ἑπομένως, αἰτιώδης σύνδεσμος ἀνάμεσα στό ζημιογόνο γεγονός τοῦ ἀτυχήματος καί τῆς τελικῆς ἀπώλειας ὅλης τῆς περιουσίας τοῦ ὁδηγοῦ, γιατί σέ καμμία περίπτωση τό ζημιογόνο γεγονός καθ' ἑαυτό δέν ἦταν πρόσφορο νά προκαλέσει μία τέτοια ζημιά κατά τήν συνήθη ἐξέλιξη τῶν πραγμάτων. 

Ἀσκήσεις στό Ἐργατικό Δίκαιο γιά τό Τμῆμα τῆς Κοινωνικῆς Ἐργασίας

Η θεωρία καί οἱ σχετικές ἀπαντήσεις βρίσκονται στό σύγγραμμά μου "Εἰσαγωγή στό Ἐργατικό Δίκαιο", Πάτρα 2007, πού προσφέρεται δωρεάν σέ ἠλεκτρονική μορφή στούς φοιτητές μου καί στόν ἱστότοπο: users.otenet.gr/~dikaio καί στό λῆμμα: Ἰνστιτοῦτο 

Ποιά ἐργασία συνιστᾶ ἀντικείμενο τοῦ ἐργατικοῦ δικαίου

Τί εἶναι ἡ καταγγελία τῆς σχέσεως ἐργασίας;

Πῶς διακρίνεται ὁ ἐργάτης ἀπ΄τόν ὑπάλληλο καί ποιά πλεονεκτήματα ἔχει ὁ ὑπάλληλος στήν ἀντιμετώπισή του ἀπό τό ἐργατικό δίκαιο σέ σχέση μέ τόν ἐργάτη;